Cherophobia - Lý do chúng ta không thể tận hưởng trọn vẹn cảm giác hạnh phúc

   Đã bao giờ bạn trải qua một niềm vui, nhưng lại cứ phải lo lắng về những điều tồi tệ có thể diễn ra. Thay vì tận hưởng hạnh phúc trước mắt, bạn lại rùng mình khi tưởng tượng ra những viễn cảnh u ám có thể xảy đến, bạn lo sợ rằng những điều thuận lợi này chỉ là “bình yên trước cơn giông bão”. Đây có thể là dấu hiệu của chứng Cherophobia  - nỗi ác cảm với hạnh phúc, hay nỗi sợ hạnh phúc.

Tại sao chúng ta không thể tận hưởng trọn vẹn cảm giác hạnh phúc?

Cherophobia - Nỗi ác cảm với hạnh phúc là gì?

   Cherophobia có nghĩa là nỗi sợ hạnh phúc hoặc nỗi ác cảm với hạnh phúc, được ghép từ “chairo” (vui mừng) và “phobia” (hội chứng sợ). Người mắc chứng này thường cho rằng những hạnh phúc trước mặt chỉ là giả tạo, là dấu hiệu “bình yên trước cơn bão” – điềm báo của điều gì đó khủng khiếp sắp xảy ra.

   Những người có nỗi sợ này thường không thể tận hưởng trọn vẹn niềm vui. Khi những điều tốt đẹp diễn ra, họ cảm thấy lo âu và bị ám ảnh bởi những viễn cảnh tồi tệ có thể xảy đến.

   Ví dụ: Bạn đang có một gia đình hạnh phúc, người chồng yêu thương mình, công việc cũng rất thuận lợi. Nhưng bạn không thể nào nguôi ngoai ý nghĩ: “Mọi việc không thể thuận lợi như vậy, những điều tồi tệ chắc chắn đang lẩn khuất ở đâu đó!”. Điều này khiến bạn không thể cảm thấy hài lòng hay vui vẻ trước những điều tốt đẹp đang diễn ra trước mắt.

   Điều này thật đáng buồn, vì sự lo lắng về hạnh phúc sẽ cản trở bạn có một sức khỏe tinh thần khỏe mạnh. Bởi chúng ta cần năng lượng tích cực để “sạc điện” cho cả tâm hồn và thể chất, để sản sinh những hormone hạnh phúc quan trọng như serotonin và dopamin. Việc thiếu hụt những hormone quan trọng này khiến bạn có xu hướng mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu,...

   Cherophobia không được liệt kê chính thức trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, Phiên bản Thứ năm ( DSM-5). Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý tin rằng nó là một dạng của rối loạn lo âu.

Các dấu hiệu của nỗi ác cảm với hạnh phúc Cherophobia

   Một người có nỗi ác cảm với hạnh phúc Cherophobia thường có các dấu hiệu sau:

Lo lắng hạnh phúc sẽ dẫn đến những điều không tốt

   Những người mắc chứng Cherophobia thường không muốn quá vui vẻ vì họ tin rằng hạnh phúc thường kéo theo những điều tồi tệ phía sau. Với bất kỳ chuyện vui nào, họ đều có thể tưởng tượng đến những điều không tốt mà họ có thể gặp phải sau này. Điều này khiến họ tránh xa niềm vui vì họ cảm thấy như vậy sẽ an toàn hơn.

Trốn tránh hạnh phúc

   Những lo lắng về hạnh phúc sẽ dẫn đến hành vi né tránh. Bạn có thể cố gắng gạt bỏ cảm giác hạnh phúc sang một bên khi bắt đầu cảm nhận được nó. Theo thời gian, sự né tránh này cản trở bạn tận hưởng cuộc sống và đạt được các mục tiêu.

Lo lắng về các tình huống xã hội

   Những người mắc chứng Cherophobia thường cảm thấy sợ hãi khi tham giác các hoạt động “vui vẻ” như một cuộc tụ họp, một bữa tiệc, một sự kiện âm nhạc hoặc những sự kiện tương tự và lựa chọn không tham dự. Điều này khiến họ rất dễ đánh mất các mối quan hệ xã hội và cảm thấy bị cô lập.

Những người bị Cherophobia lo sợ hạnh phúc sẽ dẫn đến những điều không tốt.

Tại sao một người có thể thấy ác cảm với hạnh phúc?

Những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu

   Theo các chuyên gia tâm lý, những chấn thương tâm lý khi còn nhỏ là một yếu tố dẫn đến nỗi sợ hạnh phúc. Nếu bạn có một tuổi thơ không được trải qua những hạnh phúc trọn vẹn thì rất khó có thể tin tưởng rằng sẽ có những niềm vui không đi kèm điều tồi tệ phía sau.

Yếu tố văn hóa

   Văn hóa tác động mạnh mẽ đến thái độ của cá nhân với trải nghiệm hạnh phúc. Hiện nay, chúng ta thường có một niềm tin phổ biến “trước bão giông là bầu trời bình yên” - hàm ý rằng những trải nghiệm thuận lợi thường đi kèm với nỗi buồn và bất hạnh phía sau. Chúng ta cũng rất quen thuộc với câu nói “cái gì cũng có mặt trái của nó,” rằng trong cái tốt có cái xấu và trong hạnh phúc hẳn phải có đau khổ.

   Nhiều người cũng tin rằng hạnh phúc tột độ có thể gây ra những hậu quả tiêu cực vì nó khiến chúng ta dễ dàng “ngủ quên trên chiến thắng”, trở nên bất cẩn và từ đó gặp những hậu quả tiêu cực. Niềm tin này khiến họ lo ngại rằng bản thân mình sẽ chìm đắm trong niềm vui, dẫn tới mất kiểm soát hành vi và nhận thức.

Truyền thông

   Truyền thông đại chúng cũng đang khiến cho các viễn cảnh u ám trở nên tồi tệ hơn. Những tin tức giật gân, gây sốc liên tục được đưa ra khiến chúng ta sống với cảm giác bất ổn và sự không chắc chắn, gắn chặt với vô vàn sự kiện khủng khiếp như tai nạn, thảm họa thiên nhiên, bất ổn chính trị... Tâm trí ta tích trữ hàng tá những tưởng tượng tiêu cực và chúng ngay lập tức được kích hoạt khi ta trải qua cảm giác phấn chấn.

Làm sao vượt qua Cherophobia để niềm vui được trọn vẹn?

   Nếu cherophobia gây ra những ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống của bạn, bao gồm sức khỏe tâm lý, chất lượng giấc ngủ, khả năng điều chỉnh cảm xúc, ta sẽ cần đến những giải pháp triệt để. Một số giải pháp sau có thể giúp bạn:

Tự trấn an bản thân

   Khi tâm trí bắt đầu hình dung về những viễn cảnh tăm tối, bạn hãy tự trấn an bản thân bằng cách hít thở sâu, hoặc vận động nhẹ để giúp cơ thể bình tĩnh và giải tỏa cảm giác căng thẳng.

   Bạn hãy coi những viễn cảnh tồi tệ trong trí tưởng tượng giống như lời nhắc nhở về giá trị của khoảnh khắc hạnh phúc, từ đó càng thêm biết ơn và trân trọng những niềm vui mà ta có trong cuộc đời.

Đối diện với nỗi ám ảnh

   Sau khi đã bình tĩnh lại, bạn cần bình tĩnh suy xét xem nguồn cơn của sự bất an ấy đến từ đâu. Ví dụ như nhận được công việc yêu thích là một trải nghiệm hạnh phúc, nhưng cũng đi kèm với nỗi lo âu về việc bản thân sẽ không làm tốt, hoặc môi trường làm việc không phù hợp.

   Thay vì cứ lo lắng vô ích, bạn hãy trực tiếp giải quyết những vấn đề gây căng thẳng, lo sợ. Ví dụ trong trường hợp trên, bạn hãy cố gắng tìm hiểu về văn hóa chỗ làm mới và  chuẩn bị thật tốt cho buổi đi làm đầu tiên.

Tìm đến chuyên gia tâm lý

   Nếu cảm giác bất an xảy ra liên tục và kéo dài, bạn hãy cân nhắc việc tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý. Họ sẽ giúp chúng ta nhận thức nguyên nhân của nỗi sợ, hoặc học cách ứng phó với cảm xúc tiêu cực bằng cách tiếp xúc với ám ảnh theo nhiều mức độ. Từ đó, người bệnh có thể thay đổi suy nghĩ, thay đổi hành vi tích cực hơn.

Tìm đến các chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.

   Chứng cherophobia khiến một người không thể tận hưởng được những điều vui vẻ và hạnh phúc trong cuộc sống, từ đó gây ảnh hưởng đến cả sức khỏe tinh thần và thể chất. Nếu bạn cũng đang trải qua các triệu chứng lo lắng với cảm giác hạnh phúc, hãy thử các biện pháp trong bài viết nhé!