Tự hành hạ bản thân để giải tỏa stress

   Tự rạch da thịt chảy máu, giật tóc, đập đầu vào tường… để cảm thấy được thoải mái là triệu chứng của hội chứng “tự ngược đãi bản thân” mà nhiều người đang mắc phải hiện nay. Điều đáng lo ngại hiện nay là hội chứng này đang ngày càng phổ biến trong giới trẻ ở Việt Nam - một lứa tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm sống. Vì vậy, họ thường tự gây tổn thương, tự hủy hoại cơ thể để trốn tránh hoặc giải tỏa cảm xúc của mình.

Nhiều người tự hành hạ bản thân để giải tỏa stress.

Nhiều người bị hội chứng tự hại không thể tự chữa lành

   Hội chứng tự hại, tự ngược đãi bản thân (hay self-harm) xuất phát từ rối loạn lo âu, trầm cảm đang âm thầm, lẩn khuất trong cuộc sống.

   Hồng (21 tuổi) đang là sinh viên năm ba tại một trường Đại học ở Hà Nội. Tuy nhiên, vì có bầu nên nữ sinh này phải dừng việc học để sinh con. Sau sinh, cô gái cũng không đi học trở lại mà chỉ ở nhà chăm con. Vì có tâm lý chỉ có mỗi việc nuôi con nên Hồng tâm niệm phải làm thật tốt, thật chu đáo, hoàn hảo để thể hiện giá trị của bản thân.

   Việc chăm con không hề đơn giản, mỗi ngày cô chỉ được ngủ 3 - 4 tiếng, khiến cô gái cảm thấy sự kiệt quệ về thể xác, mệt mỏi, khó chịu về tinh thần khi nghe trẻ khóc. Thêm vào đó, vì áp lực phải nuôi con hoàn hảo nên mỗi khi bé bị nôn trớ, chậm tăng cân, ốm đau, Hồng lại tự trách mình, cảm thấy bản thân vô dụng. Đặc biệt, khi về quê chồng, bố mẹ và hàng xóm liên tục chê bé còi, không biết bò, chậm mọc răng, chê cô nấu cháo không ngon khiến cô gái càng trở nên căng thẳng. Chồng của Hồng không những không thấu hiểu và chia sẻ cùng vợ mà lại trách cô khiến người mẹ trẻ stress, trong đầu liên tục xuất hiện ảo thanh về tiếng khóc của con.

   Để giải tỏa stress, Hồng chọn phương pháp tự hành hạ bản thân. Cô gái trẻ khóc và cào cấu, tự đánh và tát mình để thấy thoải mái.

   Một trường hợp khác là Nhi (14 tuổi), tự ngược đãi bản thân do áp lực học tập. Được biết, cách đây một năm, thấy con gái có dấu hiệu học hành chểnh mảng nên bố mẹ Nhi liên tục chì chiết, xúc phạm con, mong con gái hiểu chuyện và chăm chỉ học tập. Ngoài ra, họ còn hạn chế tất cả thời gian nghỉ ngơi của nữ sinh, bắt em phải học đến 12 giờ đêm dưới sự quản thúc.

     Áp lực học tập, áp lực từ gia đình khiến Nhi bị căng thẳng, stress. Em cho biết bản thân mình không thích học và cảm thấy vô cùng tù túng khi chỉ đâm đầu vào sách vở, không thể tìm ra ý nghĩa của cuộc sống. Tâm lý bất ổn, nữ sinh bắt đầu dùng dao lam tự rạch tay, hoặc dùng que diêm nóng ấn trực tiếp lên da để giải tỏa. Em cho biết, khi làm như vậy không hề thấy đau mà trong lòng nhẹ nhàng hơn. Sau khi tự làm đau để giải tỏa, nữ sinh này mặc áo dài để giấu cha mẹ. Khi vào viện, trên cổ tay em đã có 14 vết cắt nông nhưng đủ rỉ máu, có vết thành sẹo, có vết mới. Chỉ tận mắt thấy các vết sẹo chằng chịt trên cơ thể con gái, mẹ em mới biết con mình đang tự ngược đãi bản thân.

    Cả hai trường hợp trên đều được chẩn đoán trầm cảm kèm mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân, được dùng liệu pháp tâm lý kết hợp thuốc.

Hội chứng tự ngược đãi bản thân là gì?

   Hội chứng tự ngược đãi bản thân, hay tự hại (self - harm) là một dạng rối loạn tâm thần đặc trưng bởi các hành vi tự gây tổn hại về thể chất và tinh thần như cắt da bằng những vật sắc nhọn, cào cấu bản thân, tự đập đầu vào tường, tự tát vào mặt…

   Hội chứng này thường xuất phát từ các rối loạn tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu. Những hành động tự hại bản thân là phản ứng tiêu cực để đối phó với sự thất vọng, tức giận và nỗi đau tinh thần không thể giải tỏa. Theo đó, người bệnh có xu hướng tự làm hại bản thân, khiến bản thân đau đớn để giải tỏa cảm xúc. Theo thời gian, nhiều người còn nghiện đến mức không cảm thấy đau đớn khi tự hại.

Áp lực, căng thẳng khiến một số người lựa chọn tự hại để giải tỏa cảm xúc.

   Hội chứng này thường gặp ở giới trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm sống nên tự gây tổn thương, tự hủy hoại cơ thể để trốn tránh hoặc giải tỏa cảm xúc của mình.

   Hội chứng tự ngược đãi bản thân có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời. Về bản chất, các hành vi tự gây hại của bệnh nhân không với mục đích tự sát. Tuy nhiên, sự lặp đi lặp lại của những hành vi này có thể làm trầm trọng các bệnh tâm thần sẵn có và gia tăng nguy cơ tự sát.

   Người mắc hội chứng này thường không chú ý đến việc chăm sóc bản thân nên các vết rạch thường có nguy cơ bị nhiễm trùng, để lại sẹo và đôi khi gây biến dạng cơ thể. Dù không phổ biến nhưng đã có trường hợp tử vong do các thương tích nặng.

   Ngoài ra, tâm lý bất ổn, căng thẳng và thường xuyên tức giận ở những đối tượng này cũng gây ra không ít phiền toái trong cuộc sống. Hầu hết người mắc hội chứng này rất khó duy trì được các mối quan hệ, ngay cả với gia đình. Hội chứng cũng có thể làm nền tảng cho nhiều vấn đề tâm lý khi trưởng thành như rối loạn nhân cách ranh giới, trầm cảm, rối loạn lo âu.

Làm sao để cải thiện hội chứng tự ngược đãi bản thân này?

   Khi bản thân và người thân có dấu hiệu của hội chứng tự ngược đãi bản thân, bạn nên gặp gỡ chuyên gia tâm lý trị liệu để điều trị tâm lý, hoặc điều trị bằng thuốc nếu cần. Việc gặp gỡ nói chuyện với chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh tìm ra nguyên nhân gốc rễ dẫn đến tình trạng này. Đồng thời, họ cũng nhận thức rõ các vấn đề mình đang phải đối mặt.

   Bên cạnh đó, người bệnh cũng được hướng dẫn các biện pháp giải tỏa cảm xúc tiêu cực một cách lành mạnh hơn, từ đó làm chủ hành vi và cân bằng cảm xúc của bản thân mình.

Bên cạnh các biện pháp điều trị chuyên nghiệp, một số biện pháp dưới đây sẽ góp phần cải thiện tình trạng này:

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Người bệnh nên tuân thủ chế độ ăn uống khoa học, kết hợp với việc tập thể dục hàng ngày để cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
• Tránh sử dụng rượu, thuốc lá và chất kích thích: Việc loại bỏ những chất này giúp duy trì tâm trạng và sức khỏe tốt hơn.
• Chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè: Nếu cảm thấy gia đình khiến bạn áp lực, căng thẳng thì hãy chia sẻ thẳng thắn để giải quyết sớm, tránh cố gắng đến quá sức chịu đựng.
• Thực hành thiền định, tập yoga, hít thở hàng ngày: Các biện pháp này giúp giảm stress, điều chỉnh cảm xúc và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe toàn diện.

Chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè.

   Hội chứng tự ngược đãi bản thân là một rối loạn tâm thần rất nguy hiểm, cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Hội chứng này thường gặp ở đối tượng trẻ vị thành niên và người trẻ. Do đó, cha mẹ cần chú ý đến cảm xúc và suy nghĩ của con cái, tránh những hậu quả đáng tiếc. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!